Principes
Deze pagina en alle Basisprincipes en Afgeleide Principes van de NORA zijn per 1 januari 2023 vervallen door nieuwe Bindende Architectuurafspraken: Kernwaarden van Dienstverlening, Kwaliteitsdoelen, Architectuurprincipes en Implicaties van Architectuurprincipes. Zie voor meer informatie het RFC Bindende architectuurafspraken 2022, goedgekeurd door de NORA Gebruikersraad op 13 september 2022.
De Architectuurprincipes van de NORA zijn bedoeld om overheidsorganisaties richting te geven bij het inzetten van veranderingen en het uitvoeren van projecten. Met name bij het ontwerpen van nieuwe of aangepaste diensten is het noodzakelijk om zichtbaar te maken hoe er invulling wordt gegeven aan de principes, en welke overwegingen daarbij worden gemaakt. Hierbij geldt het pas-toe-of-leg-uit- principe, wat betekent dat afwijkingen zijn toegestaan mits die met goede argumenten worden onderbouwd en vastgelegd om daar op een later moment op te kunnen terugkomen. Door die manier van werken wordt voorkomen dat belangrijke zaken over het hoofd worden gezien.
De principes zijn beschreven in relatie tot relevante beleidskaders, vastgestelde standaarden, beschikbare bouwstenen en voorbeelden, zodat de herkenbaarheid met de praktijk zo groot mogelijk is. De opmaak van de beschrijvingen is gebaseerd op TOGAF (The Open Group Architecture Framework).
Basisprincipes[bewerken]
Basisprincipes (BP’s) beschrijven de kwaliteit van overheidsdienstverlening vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven (het wat). Ze doen over het algemeen geen uitspraken over de wijze waarop dat moet worden gerealiseerd (het hoe). Dat wordt namelijk uitgewerkt in de Afgeleide principes. Basisprincipes helpen bij het schrijven van strategische plannen en wet- en regelgeving.
Het zal in de praktijk moeilijk zijn voor een overheidsorganisatie om volledig en aan ál de Basisprincipes te voldoen, want het zijn wensen en doelen die met de tijd wijzigen. Waar het om gaat, is dat een overheidsorganisatie die doelen onderschrijft, daartoe goed samenwerkt met andere (overheids)organisaties, zich aan de Basisprincipes committeert en actief stuurt op het voldoen aan de Basisprincipes waar dat mogelijk is. De Basisprincipes zijn daarmee vooral richtinggevend en bieden ruimte voor interpretatie. Als zodanig zijn ze doorgaans niet in absolute zin toetsbaar.
- BP01: Afnemers krijgen de dienstverlening waar ze behoefte aan hebben.
- BP02: Afnemers kunnen de dienst eenvoudig vinden.
- BP03: Afnemers hebben eenvoudig toegang tot de dienst.
- BP04: Afnemers ervaren uniformiteit in de dienstverlening door het gebruik van standaardoplossingen.
- BP05: Afnemers krijgen gerelateerde diensten gebundeld aangeboden.
- BP06: Afnemers hebben inzage in voor hen relevante informatie.
- BP07: Afnemers worden niet geconfronteerd met overbodige vragen.
- BP08: Afnemers kunnen erop vertrouwen dat informatie niet wordt misbruikt.
- BP09: Afnemers kunnen erop vertrouwen dat de dienstverlener zich aan afspraken houdt.
- BP10: Afnemers kunnen input leveren over de dienstverlening.
Afgeleide principes[bewerken]
Afgeleide principes geven meer concrete invulling aan de basisprincipes. Ze zijn te beschouwen als een checklist van kwaliteitskenmerken van de diensten van de overheid en geven handvatten voor operationeel niveau door hun uitwerking in concrete implicaties.
De dienstverlener kan deze kwaliteitskenmerken (ontwerpprincipes) vertalen naar kwaliteitsnormen (ontwerpbeslissingen) voor eigen diensten. Door het hanteren van de checklist worden belangrijke keuzes op het juiste moment en op de juiste plaats aan de orde gesteld. NORA is dus geen blauwdruk die één op één kan worden overgenomen, maar een richting gevend instrument dat door professionals naar de eigen situatie moet worden vertaald.
- AP01: Diensten zijn herbruikbaar
- AP02: Ontkoppelen met diensten
- AP03: Diensten vullen elkaar aan
- AP04: Positioneer de dienst
- AP05: Nauwkeurige dienstbeschrijving
- AP06: Gebruik standaard oplossingen
- AP07: Gebruik de landelijke bouwstenen
- AP08: Gebruik open standaarden
- AP09: Voorkeurskanaal internet
- AP10: Aanvullend kanaal
- AP11: Gelijkwaardig resultaat ongeacht kanaal
- AP12: Eenmalige uitvraag
- AP13: Bronregistraties zijn leidend
- AP14: Terugmelden aan bronhouder
- AP15: Doelbinding (AP)
- AP17: Informatie-objecten systematisch beschreven
- AP18: Ruimtelijke informatie via locatie
- AP19: Perspectief gebruiker
- AP20: Persoonlijke benadering
- AP21: Bundeling van diensten
- AP22: No wrong door
- AP23: Automatische dienstverlening
- AP24: Proactief aanbieden
- AP25: Transparante dienstverlening
- AP26: Afnemer heeft inzage
- AP27: Een verantwoordelijke organisatie
- AP28: Afspraken vastgelegd
- AP29: De dienstverlener voldoet aan de norm
- AP30: Verantwoording dienstlevering mogelijk
- AP31: PDCA-cyclus in besturing kwaliteit
- AP32: Sturing kwaliteit op het hoogste niveau
- AP33: Baseline kwaliteit diensten
- AP34: Verantwoording besturing kwaliteit
- AP40: Onweerlegbaarheid (principe)
- AP41: Beschikbaarheid
- AP42: Integriteit
- AP43: Vertrouwelijkheid (principe)
- AP44: Controleerbaarheid
[bewerken]
Wat doen we nu met die principes? Navigeren is meer dan een einddoel invoeren en op 'ga' klikken. De omstandigheden van het project (organisatie, stakeholders, legacy,heersende cultuur et cetera) bepalen mede welke koers nodig is om het doel te bereiken. Daarvoor is veel vakmanschap nodig.
Bestuurders gebruiken de afspraken (principes) om op een wereldkaart de grote lijnen uit te zetten.
Beleidsambtenaren en Projectleiders vertalen ze naar zeekaarten en kiezen welke havens aan te doen.
Ontwikkelaars vullen de technische details in om plaatselijke ondiepten en stromingen te vermijden.
Op elk niveau zijn er architecten om met hun vakmanschap de afspraken te duiden, vertalen en toepassen.
