NORA Gebruikersraad/2012-11-27

Nieuws & Agenda

Contact

NORA Beheer

nora@ictu.nl

Status

Inhoud Nieuws & Agenda

• Nieuwsberichten
• Agenda
• Laatste wijzigingen
• Op de hoogte blijven
  • Nieuwsbrieven NORA
  • RSS-feeds NORA
  • Persoonlijke volglijst aanmaken

Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op dinsdag 27 november 2012, 13.30-15.30, locatie: ICTU, Den Haag. .

Aanwezigen

• Bram Gaakeer (OCW) - beheer ROSA
• Willem Kossen (BKWI) - beheer KARWEI
• Helen Burger (Politie) - architectuur Politiedomein
• Ger van Berlo (Belastingdienst) - Architectuurraad MFG
• Bruun Feijen (Belastingdienst) - zal voortaan deelnemen i.p.v. Ger van Berlo
• Hans Flick (UWV) - Architectuurraad MFG
• Freddie Muller (HWH) - beheer WILMA
• Cees van Westrenen (KING) - beheer GEMMA
• Adrie Spruit (KING) - beheer GEMMA
• Jacques Verdaas (ICTU) - beheer MARIJ / EAR 
• Anton van Weel (NUP) - architectuur Stelsel
• Norbert van Dijk (Logius) - beheer
• Marijke Abrahamse (BFS) - standaarden
• Remco de Boer (ArchiXL) - technisch beheer NORA-wiki
• Michiel Schoo (BZK) - secretaris Architectuur Board NORA en tevens voorzitter Gebruikersraad NORA
• Cor Franke - projectleider NORA
• Saco Bekius (Belastingdienst) - doorontwikkeling NORA / Verbinden
• Eric Nijenhuis (UWV) - doorontwikkeling NORA / Verbinden
• Jaap van der Veen (Belastingdienst) - doorontwikkeling NORA / Beveiliging
• Eric Brouwer (ICTU) - secretaris Gebruikersraad NORA en tevens NORA-beheer / reviews
• Jasper van Lieshout (ICTU) - NORA-beheer / reviews
• Joris Dirks (ICTU) - NORA-beheer / wiki
• Cor Franke (ICTU) - projectleider doorontwikkeling en beheer NORA

Opening en mededelingen

Op maandag 26 november 2012 vond de leveranciersbijeenkomst plaats. Het doel van deze bijeenkomst was met de leveranciers na te gaan hoe een structurele samenwerking tot stand kan worden gebracht ten aanzien van de doorontwikkeling en het beheer van NORA. Er waren meer dan 50 vertegenwoordigers van private partijen die in goede en constructieve sfeer handreikingen hebben gedaan. Deze worden momenteel uitgewerkt en zullen met de leden van de Gebruikersraad worden gedeeld. Van de bijeenkomst wordt een sfeerimpressie gemaakt en alle relevante documenten en presentaties zullen in de wiki worden opgenomen.

Verslag van de bijeenkomst op 20 september 2012

Er zijn geen opmerkingen, waarmee het verslag is vastgesteld.De actiepunten zijn uitgevoerd. De consultatie die vanuit de Programmaraad Stelsel van Basisregistraties is uitgezet voor de zogenaamde "Stelselstandaarden" krijgt zijn eerste invulling in een expertbijeenkomst op 4 december 2012.

Terugkoppeling uit de bijeenkomst van de Architectuur Board op 6 november 2012

Michiel Schoo geeft aan dat de bijeenkomst van de AB kort maar krachtig was en dat er heldere opdrachten uit voortgekomen zijn. De AB is akkoord met het voorstel voor haar eigen werkwijze en het openbaar maken daarvan door publicatie op de wiki. Het advies van de werkgroep Katern Beveiliging om het werkingsgebied van de Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) op te rekken naar Nationaal niveau, om zo een toetsingskader beveiliging te creëren dat aansluit op het beveiligingskatern van de NORA, heeft brede steun gekregen en moet als advies worden doorgezet naar de BRG. Daarnaast is de projectleider NORA verzocht een plan op te stellen om de implementatie en het gebruik van de NORA (als geheel) op bestuurlijk niveau te bevorderen. Voor verdere details wordt verwezen naar het verslag van de bijeenkomst.

Stand van zaken doorontwikkeling NORA

Cor Franke heeft een notitie d.d. 10 september 2012 ingebracht met de Bestand:Stand van zaken doorontwikkeling.pdf. In aanvulling op deze notitie wordt vermeld dat op 22 november 2012 de kick-off heeft plaatsgevonden van het onderdeel e-Dossiers van het katern Verbinden. Hierbij waren, naast Cor Franke, Bert Uffen (directeur BKWI), Willen Kossen (BKWI) en Jaap van den Berg (DUO) aanwezig. Jaap en Bert zullen op basis van de bijeenkomst een plan van aanpak opstellen.

Katern Verbinden

Een Vooraankondiging van Workshops voor de Front Office is namens de betreffende werkgroep kort toegelicht door Saco Bekius. De werkgroep heeft gestage voortgang gemaakt, waarbij is voortgegaan op resultaten die waren verkregen van de werkgroep FO-architectuur van de Programmaraad e-Overheid voor Burgers.

Het kader dat wordt gehanteerd zijn met name de uitgangpunten die de AB heeft aangegeven (zie met name het verslag van de bijeenkomst van de AA d.d. 6 november 2012). Aandachtspunt is nu vooral hoe de visie op dienstverlening en de bestaande voorzieningen binnen dit katern passen.

Een actieve inbreng is nodig vanuit de deelnemers, vandaar de opzet met de workshops. De vooraankondiging zal nog worden aangescherpt qua planning (een concrete datum in december en vervolgens ook voor januari / februari) en op te leveren resultaten. ACTIE Saco Bekius stuurt de aangescherpte versie rond.

Daarnaast zal de vraag om inzet door Cor Franke worden ingebracht bij de Programmaraad op donderdag 29 november 2012.

ACTIE Een ieder wordt verzocht z.s.m. aan Saco Bekius namen door te geven van de collega's die aan deze workshops zullen deelnemen om hun inhoudelijke (architectuur)kennis in te brengen.

Katern Ketenbesturing

Een oplegger en notitie met de uitwerking van het katern zijn ingebracht. In de bijeenkomst is gelegenheid gegeven om vragen te stellen en opmerkingen te maken. Hieruit kwamen de volgende punten naar voren:

1. Door alle aanwezigen wordt lof uitgesproken over het katern. Het is een goed, herkenbaar en prettig leesbaar stuk. Compleet qua elementen voor ketenbesturing.
2. Goed, dat onderscheid tussen pijlers en bouwstenen. De bouwstenen vormen het "rugzakje" voor implementatie.
3. Op onderdelen is het abstractieniveau hoog en lijken er geen handvatten te zijn. Hoe sluit dat dan aan op de praktijk? In hoeverre is dit nu herkenbaar voor een individuele gemeente? ACTIE Een ieder wordt verzocht 2 of 3 actuele ketenbesturingsvraagstukken door te geven aan Cor Franke, opdat hij daaruit een top-10 kan samenstellen van vraagstukken. Het Katern zou op die top-10 een antwoord moeten geven.
4. Aansluiting op de NORA en de Basisprincipes van de Informatievoorziening missen. Terwijl juist daar de verbinding ligt voor organisaties. Zie bijvoorbeeld de rolverdeling vanuit V&J / ketensamenwerking.
5. Door de vele opsommingen komt het een beetje "lijsterig" over. Dat is enerzijds goed bij handvatten, maar maakt het mogelijk minder geschikt voor bestuurders.
6. Hoe helpt dit katern bij het sturen in het beter besturen van ketens?
7. Hoe normatief moet dit katern zijn, opdat het binnen de NORA past?
8. Er zijn ook hulpmiddelen nodig om samen te werken en samenwerken makkelijker te maken, zoals bijvoorbeeld Pleio. Dat kan je ook buiten de ketenbesturing om doen. ACTIE Willem Kossen stuurt hier informatie over
9. Deze ketenaspecten gelden niet voor Àlle vormen van samenwerking van organisaties.
10. Er zijn veel case studies beschikbaar over ketens, zoals "Ketens in Beweging" en "Geboeid door Ketens". Diverse keten-architecturen zijn eerder door ICTU onderzocht. Jacques Verdaas stuurt hier informatie over.

Bovenstaande opmerkingen worden doorgegeven aan de schrijvers van het stuk. Daarnaast wordt het stuk nog beoordeeld door de externe adviseurs en aangevuld met ervaringen die worden opgehaald vanuit enkele ketens. Verder zullen nog twee departementen "tegenlezen". Daarna zal de aangepaste versie in de Gebruikersraad worden ingebracht voor instemming. ACTIE Cor Franke

Katern Beveiliging

Een Bestand:Katern Informatiebeveiliging - presentatie bestelling.pdf met de aanpak en de voorgestelde inhoud voor het katern is ingebracht en toegelicht door Jaap van der Veen. Uit de bespreking met de leden van de Gebruikersraad kwamen de volgende punten naar voren:

1. Het doel wordt onderschreven dat het Katern zodanige handvatten moet bieden aan organisaties dat het door toepassing van die handvatten mogelijk wordt om een ISO-toets voor informatiebeveiliging te doorstaan.
2. Hierbij is gewenst dat afstemming plaatsvindt met beveiligingsaudits die worden uitgevoerd vanuit de Beveiligingsambtenaar (BVA).
3. Het BIR, en soortgelijke kaders als bij de gemeenten en provincies, zijn gericht op de bestaande situatie en het toetsen ervan, maar niet op ontwerp.
4. De kracht van het Katern zal zijn dat wordt uitgegaan van NORA-principes, zodat bij het ontwerp van nieuwe voorzieningen de eisen van en handvatten voor informatiebeveiliging helder en beschikbaar zijn en daardoor zullen leiden tot betere en meer veilige ontwerpen en -in het verlengde daarvan- beter beveiligde voorzieningen.
5. Voor de uitwerking zal ISO 2700x als basis dienen.
6. De Baseline Informatiebeveiliging Rijksdienst (BIR) is het bestaande toetskader voor de Rijksoverheid. Vanuit de AB is een actie ingezet om het werkingsgebied van de BIR te verbreden tot Nationaal niveau, om zo het werkingsgebied van de BIR gelijk te maken aan dat van het NORA katern Beveiliging.
7. De relatie met risicomanagement is verankerd via beveiligingsmaatregelen. Bij elke maatregel resteren immers altijd specifieke beveiligingsrisico's en een organisatie heeft zelf in de hand welke maatregelen zij neemt en dus welke risico's zij wil afdekken en welke niet.
8. De Gebruikersraad stemt in met deze voorgestelde opzet van het Katern en wacht de uitwerking af.

Overerving vanuit de NORA

Gezien het belang dat ook vanuit de AB wordt gehecht aan het principe van overerving, zal door NORA Beheer een afspraak worden gemaakt met beheerders van NORA-dochters om dit te bespreken. Gestreefd wordt om in het voorjaar 2013 de eerste inzichten met elkaar te kunnen delen.

ACTIE Jasper van Lieshout

NORA en ROSA zijn gekoppeld!

Bram Gaakeer licht toe dat de overgang van een papieren versie naar een elektronische versie van de referentie-architectuur het voordeel heeft dat de content beter te ontsluiten is en meer efficiënt te onderhouden. Door het principe van overerven kan dat nog extra worden versterkt indien de content van NORA op geautomatiseerde wijze kan worden overgenomen door NORA-dochters. In samenspraak tussen NORA Beheer, OCW en ArchiXL is een tool (een soort  dashboard) ontwikkeld waarmee die overerving wordt ondersteund. De NORA-wiki heeft daarbij de mogelijkheid om te zien in welke mate de overerving door de NORA-dochters is gerealiseerd (voor zover die dochters in een wiki zijn opgenomen). Anderzijds kan vanuit een NORA-dochter automatisch worden gesignaleerd welke wijzigingen in de NORA hebben plaatsgevonden die voor de dochter relevant kunnen zijn en wijzigingen kunnen dan per stuk en automatisch worden overgenomen.

Deze tool is in de ROSA opgenomen (dat vergt slechts een beperkte uitbreiding van de beheer-overeenkomst) en Bram Gaakeer is nu begonnen met het systematisch koppelen (overerven) van de ROSA aan de content van de NORA. De wens vanuit OCW is dat naast de huidige Principes ook z.s.m. Standaarden, Bouwstenen en Ketenprocessen beschikbaar komen in de NORA, opdat die informatie ook kan worden hergebruikt in de wiki's van de NORA-dochters.

Randvoorwaarde hierbij is dat het Kennismodel van de NORA-dochter past op het Kennismodel van de NORA.

ACTIE Alle beheerders van NORA-dochters wordt verzocht een reactie te geven op het Kennismodel NORA en in hoeverre dat past op het Kennismodel van de eigen NORA-dochter c.q. wiki.

Het onderliggende praktijk-vraagstuk dat hierbij speelt is: "Hoe positioneer je een project gegeven alle aanwezige NORA-dochters?"

Als bijvoorbeeld 4 voor de project-architectuur relevante documenten als randvoorwaardelijk zijn meegegeven en daarbinnen strijdigheden bestaan qua volledigheid, actualiteit e.d. Hoe ga je dan daarmee om?

Die kennis kan je opbouwen in de wiki en via het geautomatiseerd overerven komen strijdigheden sneller aan het licht dan via papieren documenten en de correspondentie daarover.

Nieuwe content in de NORA-wiki

Er zijn weer diverse onderdelen van de wiki aangevuld en verbeterd, zoals overzichten met Bouwstenen en Standaarden (eigenlijk zijn het verwijsindexen want er wordt geen dubbel werk gedaan maar geput uit en verwezen naar bronnen). Joris Dirks heeft daar een korte presentatie van gegeven. Een ieder wordt verzocht vooral met regelmaat de wiki te blijven bekijken en zijn informatiebehoefte kenbaar te maken.

Komende bijeenkomsten van de Gebruikersraad in 2013

Staande de vergadering zijn de volgende data afgesproken:

• dinsdag 19 maart van 13.30 - 15.30 uur
• dinsdag 18 juni van 13.30 - 15.30 uur
• dinsdag 24 september van 13.30 - 15.30 uur
• dinsdag 19 november van 13.30 - 15.30 uur

Overige punten

• De stukken die zijn behandeld in de Gebruikersraad zullen aan de externe adviseurs van de Architectuur Board worden voorgelegd.
• Cor Franke meldt dat hij nog meedenkers zoekt voor het plan om de implementatie en het gebruik van de NORA te bevorderen.Jacques Verdaas, Hans Flick en Adrie Spruit hebben zich ter plaatse aangemeld.
• In 2013 zal een 4e katern ter hand worden genomen. Suggesties vanuit de leden van de Gebruikersraad kunnen bij Eric Brouwer worden ingebracht.
• Gezien de aanhoudend hoge opkomst zal worden gezocht naar een grotere ruimte voor de bijeenkomsten van de Gebruikersraad.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Het domein (organisatorisch, taakvelden) binnen de overheid waarin het element (principe, standaard, voorziening..) wordt of kan worden toegepast. Bijvoorbeeld: gemeenten, provincies, waterschappen, Rijk, zorginstellingen, primair onderwijs.

Het proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.

Betekent dat alle procesgebonden informatie is vastgelegd en wordt beheerd die aanwezig zou moeten zijn conform het beheerregime dat voor dat proces is vastgesteld.