NORA Gebruikersraad/2017-04-11

Nieuws & Agenda

Contact

NORA Beheer

nora@ictu.nl

Status

Inhoud Nieuws & Agenda

• Nieuwsberichten
• Agenda
• Laatste wijzigingen
• Op de hoogte blijven
  • Nieuwsbrieven NORA
  • RSS-feeds NORA
  • Persoonlijke volglijst aanmaken

Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op dinsdag 11 april 2017, 13.00-17.00, locatie: VNG / Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING), Nassaulaan 12, 2514 JS DEN HAAG.. .

Mededelingen

• GDI eDelivery (gateway naar Europa): deelname aan architectuur werkgroep

Voor het architectuurvraagstuk of en hoe een eDelivery gateway naar Europa gerealiseerd moet worden zijn op het moment architecten van de aanbieders en de inbrengers van use cases betrokken. Hierbij een oproep om een of twee architecten vanuit de Gebruikersraad te laten meekijken met een bredere blik op de toekomst, juist vanuit organisaties die nog niet zijn aangesloten. De groep overlegt elke twee weken, maar je hoeft niet elke keer aan te sluiten. Het gaat vooral om kritisch tegenlezen. Ter plekke meldt Eric Nijenhuis zich, de Belastingdienst zal ook iemand zoeken. Verdere geïnteresseerden kunnen zich melden bij de secretaris van de Gebruikersraad (Menno Gmelig Meijling).

• Verslag is goedgekeurd zonder opmerkingen. Het actiepunt rondom Privacy in de wiki moet nog worden opgepakt, Marieke Vos zal hiervoor contact opnemen met Sergio en Bram. De actie om Privacy by Design door te nemen en inhoudelijk te bespreken als Gebruikersraad wordt doorgeschoven naar een volgende Gebruikersraad. Dat geldt ook voor de impactanalyse wet GDI. Uit de zaal komt het verzoek om de impactanalyse wet GDI wel zo spoedig mogelijk te agenderen, in combinatie met EID en Privacy by design.

Geboortetaart ZiRA

• ZiRA (Ziekenhuis Referentie Architectuur) is de nieuwste architectuur van de NORA Familie. De ZiRA is mede ontstaan uit de Gebruikersraad over de Zorg in het Erasmus Ziekenhuis in december 2015. Een groepje ziekenhuizen en NICTIZ is aan de gang gegaan met wat destijds alleen nog een idee was: een referentiearchitectuur voor de zorg die in en vanuit het ziekenhuis geboden wordt. Hiervoor is bewust ook gekeken naar de NORA Familie, met name NORA, HORA (Hoger Onderwijs Referentie Architectuur), PURA (Publieke gezondheid Referentie Architectuur) en LIDA (Langdurige-zorg InformatieDomeinArchitectuur). Omdat moderne zorg vaak de grenzen van de afgebakende zorgdomeinen overstijgt is er bij ZiRA nog steeds een sterke behoefte om de bestaande initiatieven en architecturen met elkaar te verbinden, bijvoorbeeld in een ZORA.

De eerste prioriteit is nu echter het afmaken van de ZiRA. De planning is om rond de zomervakantie een 1.0 versie op te leveren. Dat wat al af is staat in trial use versie op ziraonline, om zoveel mogelijk feedback te krijgen. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het Informatiemodel, er volgt nog een Applicatiemodel. Nictiz zal de ZiRA gaan beheren.

Wanneer de 1.0 versie is opgeleverd willen we vanuit NORA de publiciteit rond ZiRA versterken door ook elektronische geboortekaartjes rond te sturen en een nieuwsbericht te wijden aan de opname in de familie. Op 20 september organiseert de ZiRA bovendien samen met NORA een 'kraamvisite' voor de NORA Familie. Een mooi moment om kennis te maken, kennis te delen en te leren van elkaars ervaringen. Ook deze uitnodiging volgt op een later moment.

• Tip: Dutch Digital Delta en Blockchain. De Dutch Digital Delta stimuleert en initieert innovaties in de ICT voor de verschillende (top)sectoren. Hier vind je ook informatie over de Nationale Blockchain Coalitie. Wie blockchain in een breder perspectief op een nieuwe toekomst voor de Nederlandse overheid wil zien is de nieuwe whitepaper van ICTU over Discipl een aanrader. Hierin schetsen ze een DIStributed Collaborative Information PLatform, een open maar veilige digitale infrastructuur die een heel andere vorm van overheidsdienstverlening mogelijk moet maken.

Verzoek Regieraad Interconnectiviteit

Omdat Dominique verhinderd is komt deze terugkoppeling alleen van Saco. De bijbehorende presentatie (PDF, 363 kB) is wel van Dominique.

Het Jaarplan NORA 2017 is besproken in de Regieraad. Uit de gemaakte opmerkingen kun je een duidelijk signaal halen: op zich een goed document, de hoofdstukindeling en de losse zinnen zijn goed, maar wat is de focus nu op dit soort onderwerpen en welke resultaten kunnen we verwachten? We zien dat je de goede dingen doet, maar kun je nu laten zien dat je ze ook goed doet? Saco ervoer dit als een boodschap in de bemoedigende sfeer: een uitgestoken hand van de Regieraad naar NORA. De bestuurders willen goed samen gaan werken en daar horen wederzijds heldere verwachtingen bij en heldere resultaten. Ook als we iets niet kunnen realiseren willen ze graag horen waarom niet. Ze hebben ons dus uitgenodigd om in de Regieraad te komen om in gesprek te gaan. Dit zal in de komende Regieraad Interconnectiviteit zijn, die van april was parallel gepland aan deze Gebruikersraad.

Ter voorbereiding hierop willen we twee dingen doen:

1. focus/prioriteit vanuit Gebruikersraad bepalen
2. relaties / netwerk tussen Gebruikersraad en Regieraad beter in kaart brengen

Focuspunten

Na wat discussie komen we op drie focuspunten vanuit de Gebruikersraad. Dit moeten waar mogelijk geen extra inspanningen zijn, maar het samenbrengen van de inspanningen die de diverse dochters en domeinen toch al verzetten tot een gedragen generieke kern. De best practices et cetera moeten in de NORA terecht komen, de lijntjes leggen, maar niet het daadwerkelijke werk hierheen halen. NORA Beheer kan regie voeren op het naar elkaar trekken van de lijntjes, maar meer niet: de overige punten van het Jaarplan worden in principe ook gewoon uitgevoerd. Als de Regieraad significant meer inspanning wil op een bepaald terrein moet er meer budget komen of keuzes gemaakt worden wat dan minder relevant is.

Wie afwezig was kan uiteraard nog reageren op deze focuspunten:

1. Identiteiten: identificatie, autorisatie, authenticatie, machtigen, (mede) in de context van EID en Privacy by Design
2. Digital Mobility
3. Informatiebeveiliging en Privacy by Design

Deze drie onderwerpen raken elkaar, worden besproken op heel veel tafels en in heel veel domeinen en hebben bovendien ook bestuurlijk draagvlak. Hier moet NORA zijn meerwaarde kunnen tonen. Voor Identiteiten zouden alvast als concrete resultaten kunnen worden opgeschreven: Ontwerpeisen EID, inclusief Privacy by Design, moeten in NORA landen. NORA Gebruikersraad moet hier een advies over geven.

Inventarisatie netwerk

De inventarisatie van het netwerk heeft drie overlappende doelen:

1. inzichtelijk maken voor de Regieraadleden (Interconnectiviteit) hoe hun eigen organisaties vertegenwoordigd zijn in de Gebruikersraad en eventuele witte vlakken op laten vullen
2. inzichtelijk maken voor de Gebruikersraadleden of en hoe hun organisaties vertegenwoordigd zijn in de Regieraden en of ze elkaar hierbij kunnen vinden/helpen waar dat nuttig is
3. inzichtelijk maken voor de NORA Familie met hoeveel gewicht gedragen adviezen en besluiten vanuit de NORA Familie potentieel kunnen hebben op de besluitvorming in de Regieraad

Hierbij geldt dat niet iedereen vertegenwoordigd hoeft te zijn, als we elkaar maar kunnen vinden en vertrouwen dat zorgen of adviezen meegenomen worden. Als er een disbalans uit de inventarisatie blijkt kunnen we die aanpakken, zo nee kunnen we gewoon verder.

GDI Bouwstenen

Peter Leijnse, lead architect bij Logius, geeft een presentatie (PDF, 1,78 MB) over de uitdagingen die Logius ziet rondom de bestaande en toekomstige bouwstenen van de GDI. De huidige bouwstenen, waarvan Logius er een flink aantal beheert, zijn ad hoc en los van elkaar ontwikkeld. Er was en is geen architectuur waarbinnen de GDI bouwstenen zijn bedacht, ontworpen en uitgevoerd. Een van de gevolgen daarvan is dat de bouwstenen niet goed op elkaar aansluiten, zowel qua functionele behoefte als qua technische uitvoering. Het is alsof je van gewoon lego, technisch lego, duplo en alle concurrenten elk een paar steentjes laat leveren en dan van het geheel een waterdicht dak moet bouwen.

Als je de plaatjes uit de NORA van tien jaar geleden vergelijkt met het plaatje uit de GDI-Monitor van afgelopen jaar valt op dat niet de details maar juist het beschouwingsmodel is veranderd: NORA 2.0 gaf de functies aan waar één overheidsorganisatie een technische oplossing voor zoekt, maar tegenwoordig kijken we naar de (gedeelde) functies die de overheden samen in moeten vullen om dienstverlening mogelijk te maken. Hoe dat gedeelde gegevens- en voorzieningenlandschap er precies uit moet zien, daar zijn al wel voorzetten voor, maar er is nog geen concrete architectuur die helpt om bouwstenen te beheren en nieuw te ontwikkelen.

Logius krijgt nu dus het beheer van een los product ('DigID,' 'Digikoppeling') en niet de opdracht een product te beheren dat een specifiek vraagstuk moet oplossen, dus dat een bepaalde functie heeft. De losse producten komen bij elkaar in de organisatie, waarbij al snel blijkt dat bepaalde onderdelen (identificatie&authenticatie bijvoorbeeld) in heel veel bouwstenen gebruikt worden, maar telkens anders zijn ingevuld. Hier zou je de overheden een hoop geld kunnen besparen door één oplossing goed uit te werken en her te gebruiken, of een paar varianten te maken die aansluiten bij de behoeften van verschillende voorzieningen en gebruikers. Omdat het opdrachtgeverschap echter verspreid ligt en de baten van hergebruik niet ten gunste vallen aan de financier van de initiële kosten is het moeilijk dit grondig aan te pakken.

Daarnaast ontbreken de kaders nog om hierin een goede afweging te maken. NORA zou eigenlijk naast de afspraken die direct van toepassing zijn op de dienstverlening ook afspraken moeten maken over de 'infrastructuur van de infrastructuur:' Welke componenten zet je in bij het ontwikkelen van bouwblokken en hoe hangen deze samen om een optimale balans tussen standaardisatie en flexibiliteit te bereiken? Vanuit zo'n architectuur is het ook gemakkelijker om opdrachtgevers en afnemers mee te krijgen in noodzakelijke aanpassingen aan de componenten die samen de bouwblokken vormen die ze kennen.

Logius is in een goede positie om witte vlekken op te merken, zowel in componenten als in bouwstenen. Zo is er nooit een goed Dienstenregister gekomen (maar wel ca 7 improvisorische, dus er is wel degelijk behoefte aan). De vraag is echter hoe je dergelijke zaken vervolgens op de juiste bestuurlijke tafels terecht krijgt. Hiervoor helpt het als er overzichten zijn die de noodzakelijke functionaliteit duidelijk maken, dus een kaart van de functionaliteiten in de soll-architectuur als aanvulling op de kaart met de huidige (toevallige) bouwstenen. Logius kan hier dan als opdrachtnemer aan refereren, de juiste stakeholders informeren en vervolgens de Regieraad inschakelen. Ook de NORA Familie zou Logius kunnen helpen bestuurlijk draagvlak te bouwen, via de driehoek van Gebruikersraad, Regieraden en (waar relevant) leveranciers.

Vragen aan Peter: Hoe kijken jullie naar het berichtenverkeer van de overheid de komende periode? Hoe bewegen die bouwblokken daarin? In de berichtenbox stoppen mensen nu allemaal notificaties, was dit verplichten nu de juiste keuze? Deze oplossingsrichting is nu eenmaal ingeslagen, maar lijkt geen bewuste strategische keuze. De berichtenopslag zou prima decentraal moeten kunnen (ook qua beveiliging/privacy). In feite kun je van de huidige hele dikke bouwsteen Berichtenbox een slanke versie maken die alleen doet wat strikt nodig is. Logius zou daar mee in stemmen, mits de bestaande praktijk tijdens de doorontwikkeling maar niet om valt. En uiteindelijk is het beter als de keuze onderbouwd wordt vanuit een grotere architectuur met strategische keuzes: er zijn meer manieren om het ervaren gebruikersongemak aan te pakken. Je kunt de dikzak kleiner maken, of juist een andere dikzak creëren die gelijk ook de andere zaken goed regelt.

Hebben jullie bij Logius al een model voor die functionaliteiten? En overwegen jullie delen daarvan aan marktpartijen uit te besteden? Antwoord: bij Logius is bouwen bijna altijd uitbesteden aan de markt. Hoever zijn jullie met het ontvlechten, zoals in de presentatie staat? De laatste vijf jaar ging het vooral om consolidatie tijdens een sterke groei. Nu komen de grenzen van ontvlechting en ontdubbelingen al wel in zicht: applicaties moeten echt anders worden vormgegeven.

Er zijn al verschillende initiatieven bij Logius, ICTU en/of Bureau Forum Standaardisatie die raken aan de architectuur van de GDI en/of de componenten van de GDI, zoals het beschrijven van de bestaande bouwstenen op basis van functionaliteiten en de visualisatie van de GDI. Het is goed om in overleg met deze initiatieven te kijken naar de behoefte van Logius aan een architectuur van de GDI en verder te specificeren wat NORA nu en op termijn kan doen om hierin te voorzien. Na een eerste inventarisatie en specificatie kan de vraag vervolgens weer teruggelegd worden in de Gebruikersraad.

→ Actiepunt 2017-04/1: Eric Brouwer, Peter Leijnse: Specificeren de behoefte van Logius, in de context van de bestaande initiatieven tot visualisatie van de GDI​​

Architectuur bij de gemeenten

presentatie (PDF, 1,18 MB) door Theo Peters (KING). Theo geeft een overzicht van waar ze bij KING zoal mee bezig zijn als het gaat om de Gemeentelijke ModelArchitectuur. Zoals de pogingen om leveranciers te verleiden om de architectuur en standaarden ook daadwerkelijk toe te passen in de software die ze aan gemeenten leveren. Dat gaat van convenanten en overleg tot het publiceren van monitor-resultaten en de software catalogus, waar niet alleen in staat wat een pakket kan maar het ook makkelijk maakt door te klikken naar testrapporten en referenties. Extra informatie helpt gemeenten al om een sterkere onderhandelingspositie in te nemen, maar daarnaast publiceerde KING ook de GIBIT: gemeentelijke inkoopvoorwaarden voor IT. Dit voorkomt bijvoorbeeld dat de tarieven onbeperkt en eenzijdig verhoogd worden.

Gemeenten zitten in steeds verschillende samenwerkingsverbanden. Van uitvoering (inzameling van afval) tot beleid (bevorderen van de werkgelegenheid), op alle gebieden van dienstverlening en met een kleinere of grotere groep gemeenten. In feite is de keten de norm geworden, waarbij weinig diensten meer alleen binnen de eigen gemeente worden gestart en uitgevoerd. De verschillende ketens die samenkomen in één gemeentelijke organisatie vergen een andere kijk op architectuur.

Op het moment worden de eigen (StUF) en verplicht gestelde standaarden opnieuw bekeken. Het doel is te komen tot kleine, maar scherpe standaarden. Dit zal voor bestaande leveranciers betekenen dat zij hun producten drastisch moeten wijzigen.

KING reflecteert in haar Digitale Agenda ook op de GDI: wat verwachten we hier nu van als gemeenten en hoe gaan we er op aansluiten? Dit moet resulteren in een roadmap, waar gemeenten mee vooruit kunnen. Uit de Digitale Agenda kunnen ook gezamenlijke aanbestedingen voortkomen, gedeelde licenties et cetera. De vraag hoe je een initiatief dat goed loopt in één gemeente vervolgens optilt naar 50 of 100 gemeenten ligt ook op tafel.

De GEMMA wiki gemmaonline.nl is de best bezochte wiki van de NORA Familie (inclusief NORA zelf). De site is dan ook continu in beweging. Zo vergt een goede toepassing van de AVG een ingrijpende verandering in het applicatielandschap van de gemeenten. Op dit moment is de dienstverlening in silo's ingedeeld, elke keten haalt apart informatie uit de basisregistraties en gaat daar vervolgens mee verder. Dat maakt het moeilijk om naar de burger toe te verantwoorden wat er precies met zijn gegevens gebeurt, in alle silo's samen. Het systeem is bijvoorbeeld heel inflexibel en leveranciersafhankelijkheid ligt overal op de loer. In de nieuwe visie worden gegevens zo min mogelijk meer opgeslagen en verwerkt in de aparte silo's, maar zetten we in op een goede interface voor de gebruiker, die de informatie rechtstreeks inziet in de basis- en kernregistraties. Zo gebruik je dezelfde administraties voor verschillende interacties, in verschillende inhoudelijke domeinen. Een voorbeeld is betaald parkeren: je kunt als burger kiezen uit 20 verschillende apps, die allemaal gebruik maken van dezelfde informatie om je het juiste bedrag te laten betalen, gekoppeld aan de juiste parkeerplek en aan de handhavers door te geven dat je daar legaal parkeert. Dat principe zou je op veel meer plekken kunnen toepassen, zodat je als burger of als ambtenaar kunt switchen van leverancier zonder dat dit je dienstverlening in gevaar brengt. Ook hierbij staan de leveranciers niet te juichen, maar de gemeenten zien de voordelen en zullen doorzetten.

Hoe meer data van basisregistraties online ontsloten worden, hoe gemakkelijker het is om deze omslag te maken. Zo staat de BAG al open via triple stores. Gebruik maken van dit soort data is voor een afnemer mooi goedkoop: je hoeft alleen maar een leverancier te regelen die gebruik maakt van het aanbod van bijv. Kadaster. Maar gemeenten zijn ook deels aanbieder van gegevens, op welke termijn kunnen we hopen dat het ontsluiten van Data op het web bij de gemeenten voltooid wordt? De planning is ca 10 jaar. Die termijn is mede afhankelijk van de vraag of we allemaal hetzelfde doen, bijv. SOAP of Linked Data. Ook vragen als REST of JSON moet je overheidsbreed aanvliegen, niet als bestuurslaag of keten alleen en al helemaal niet als organisatie. Vraag: werkt dit model ook als de gegevens bij de burgers / bedrijven zelf komt te liggen (bijvoorbeeld in de context van QIY en het Programma regie op gegevens)? Ja, dit kan ook decentraal gerealiseerd worden. Welk model het wordt en of de burger zelf opslaat of we centraal opslaan met de regie bij burgers, heeft wel invloed. Dat zijn daarom overheidsbrede vragen die je bij NORA zou moeten oppakken.

Als je vragen of opmerkingen hebt over de presentatie of dit vraagstuk kun je die bij Theo neerleggen. Hij kan hier weer mee verder gaan en de relevante vraagstukken en voorgestelde oplossingen weer terugleggen bij NORA.

Tactisch Gegevensmanagement: van GEMMA naar NORA

presentatie (PDF, 1,14 MB) door Wim Stolk, voorzitter expertgroep Gegevensmanagement. De expertgroep bestaat uit medewerkers van een aantal gemeenten en zelfstandigen, die samen zijn gekomen om gegevensmanagement vorm te geven als deelveld binnen informatiemanagement. De groep is ontstaan vanuit de ervaringen uit diverse gemeenten met het gebruiken van gegevens uit (basis-)registraties bij elkaar te leggen en best practices te delen. In 2012 is de expertgroep aangevuld met KING en is in 2013 in de GEMMA opgenomen en daar ligt inmiddels een tweetal katernen, handreiking en diverse producten in het GEMMA-thema Gegevensmanagement. Doel is hierbij om in control te komen, de handreiking is geen blauwdruk maar kan je wel helpen. Inmiddels is de katern redelijk geland in gemeenteland. Alle gemeenten hebben in ieder geval een paar instrumenten uit de GEMMA gebruikt, al zijn er natuurlijk grote verschillen in maturity. Daarnaast is gegevensmanagement opgenomen in een opleiding voor gemeenteambtenaren.

Gegevensmanagement (Begrip) speelt echter in alle organisaties, niet alleen in gemeenten. Het is daarom de intentie van GEMMA en NORA om het thema naar de NORA te tillen. De GEMMA-katernen vormen daarom de eerste input voor het subthema Gegevensmanagement binnen het thema Data op het web. De kern van de huidige community is de expertgroep, die uiteraard vooral geöriënteerd is op gemeenten. Zij staan echter nadrukkelijk open voor inzichten en feedback uit andere bestuurslagen en domeinen: het wordt er alleen maar beter van als we samenwerken. De details voor het inrichten en bijhouden van de wiki-pagina's, ondersteuning et cetera moeten we nog vastleggen: eerst is de vraag aan de NORA Gebruikersraad of dit onderwerp inderdaad als generiek wordt ervaren in de diverse domeinen en we er dus op het niveau van NORA tijd in moeten stoppen.

Het GEMMA-thema is gericht op het niveau van één organisatie. Kun je dit dan ook mappen naar een keten, bijv. in de context van Linked Data / Nationaal Semantisch Vlak? Jazeker. De belangrijkste gegevensbronnen gemeente zijn al de basisregistraties. Maar het is wel belangrijk om hierbij ook de context mee te nemen: dezelfde term kan in verschillende context andere betekenis hebben. De vraagstukken rond Semantiek en authenticatie binnen ketens moeten we zeker meenemen in het NORA thema Gegevensmanagement. Eric Brouwer (NORA, nationaal semantisch vlak) en Theo Peters (KING, standaarden) zorgen voor de borging van samenhang met het NSV en Linked Data. NORA Beheer heeft inmiddels ook gesprekken over een nieuwe versie van Ketensturing n.a.v. de uitreiking van de ASAP Individual Alliance Excellence Award 2017 aan de Loonaangifteketen in de categorie Individual Alliance Excellence, dus de keten zal zeker ook niet buiten beeld vallen.

De verschillende aanwezige dochters geven aan het onderwerp Gegevensmanagement zeker als generiek te herkennen. Opmerkingen:

• Het belang ligt niet alleen in ketens, we zijn ook allemaal losse organisaties waarbinnen het vraagstuk intern speelt.
• Kunnen we dan ook principes over kwaliteit van gegevens formuleren in NORA?
• De zorg is nog juist bezig met uitwerken van een gezamenlijk informatiestelsel en gegevensmanagement, het zou mooi zijn om dat vanuit NORA te laten komen.
• We moeten wel oppassen dat het specifiek genoeg blijft om nuttig te zijn, dus wel op het niveau blijven van hoe je het doet. Van de taartpunten van DAMA adresseren we er 8 of 9. Het is los te zien van de gemeenten.

→ Actiepunt 2017-04/2: GEMMA en NORA Beheer: doen een voorzet voor een generiek gegevensmanagement en vragen om input/feedback in een volgende Gebruikersraad​​

Relaties NORA Familie

Omdat Dominique de Wijn verhinderd is geeft Marieke Vos deze presentatie (PDF, 726 kB). Concreet komt het er op neer dat NORA Beheer begonnen is aan een advies aan opdrachtgever BZK over hoe de NORA Familie optimaal kan functioneren. Dit advies is grotendeels gebaseerd op de enquete en gesprekken van 2015-2016, maar voor we het opsturen willen we de belangrijkste onderdelen voorleggen aan de NORA Gebruikersraad om er een gedragen advies van te maken. In de presentatie staan de hoofdpunten, als de aanwezigen daar geen bezwaren tegen hebben zullen we die omzetten in een advies, dat langs de dochters en leden van de Gebruikersraad gestuurd zal worden. Afhankelijk van de reacties gaat het vervolgens naar BZK of praten we er samen nog een keer over.

Opsplitsen governance en kennisdeling

Op het moment is de NORA Gebruikersraad zowel bedoeld om informeel kennis te delen als formele adviezen voor te bereiden en te besluiten over de inhoud van de NORA. Die doelen hebben elk hun eigen doelgroep en dynamiek en veel betrokkenen hebben aangegeven dat ze elkaar daardoor soms in de weg zitten. Het lijkt NORA Beheer daarom zinnig om de NORA Gebruikersraad een meer formele rol en een daarbij passende agenda en lidmaatschap mee te geven. Daarnaast organiseren we dan meer laagdrempelige sessies die gericht zijn op kennisdeling en/of doorontwikkeling van NORA. Dit geeft ons de gelegenheid om meer te variëren in doelgroep, werkvorm, tijdsindeling en onderwerp en maakt dat onderwerpen niet hoeven te wachten tot er ruimte is op de agenda van de Gebruikersraad. Voor kennissessies en netwerkmomenten zullen we nadrukkelijk ook de samenwerking zoeken met overlappende communities en doelgroepen, zoals de Community van Rijksarchitecten.

Nieuwe Review opzet

Het goed toepassen van architectuur kun je niet afdwingen met afvinklijstjes: het gaat juist om het proces van afwegen en overdenken dat er aan vooraf gaat. Als we willen dat NORA meer en beter wordt toegepast in de digitale overheid moeten we dus helpen in dat proces, meekijken en meedenken. Een peer-review kan daarin een goed middel zijn, zowel op het niveau van grote projecten als binnen de NORA Familie en bij de vertaling naar de eigen organisatie. De resultaten van die reviews moeten de architect die er mee bezig is een steuntje in de rug geven, zowel inhoudelijk als in zijn positie. En ze moeten weer terugvloeien in het kennisplatform NORA. Dit kan bijvoorbeeld door een review te laten eindigen met een profielschets of artikel dat positieve publiciteit genereert voor aanvrager, reviewer èn NORA.

Ter plekke wordt wel gewezen op de wisselwerking met bestaande reviews en toetsen: de positionering van de NORA ten opzichte van de architectuurboard rijk en het BIT moet zorgvuldig gekozen en helder gemaakt worden. Zo wil je niet in de weg lopen waar al een goede review of toets plaatsvindt en kan een verkeerde associatie de positieve insteek van de nieuwe review juist in de weg zitten: wat verplicht is wordt niet meer als hulp ervaren.

Familie ondersteunen bij bestuurlijk draagvlak

Het is en blijft moeilijk om bestuurlijk draagvlak te creëren en vast te houden voor het toepassen van architectuur. Hierbij kunnen we elkaar wellicht helpen en versterken. Door te delen wat (niet) werkt. Door iemand van NORA of een zusterarchitectuur in te schakelen om je verhaal te ondersteunen of de bredere context duidelijk te maken.

Bijdragen aan de NORA Familie is nu nog vaak liefdewerk. Door meer ruchtbaarheid te geven aan de impact van die bijdrage kunnen we wellicht meer uren ter beschikking krijgen. Die impact kan bijvoorbeeld zijn dat de organisatie kan anticiperen op ontwikkelingen en nieuwe wettelijke vereisten. Of een kwaliteitsverbetering omdat iemand anders het wiel al voor je heeft uitgevonden. Of een project dat te maken kreeg met tegengestelde regels, maar dat op de gesprekstafel bij NORA opgelost zag worden.

Reacties, voorlopig besluit en mogelijkheid feedback op te sturen

Vanwege de uitgelopen agenda is er eigenlijk niet genoeg tijd om de vragen zoals die in de presentatie genoemd worden te beantwoorden. Alle aan- en afwezigen kunnen hun inhoudelijke reacties daarom sturen naar nora@ictu.nl, zodat Angela Imhof die het advies zal samenstellen deze mee kan nemen. Op dit moment is het vooral belangrijk om te weten of we op de goede weg zitten.

Saco vraagt de aanwezigen: Hoe leeft dit nu? Zijn jullie ongeveer aan boord, maken we dit af of zien jullie het heel anders?

Maak het advies maar af en stuur het rond. Het stuk rond het BIT moet je wel beter onderbouwen, verder ben ik het eens. Maak het af, dan maken we meters op dit onderwerp.

Kijk wel naar de interactie met de peer reviews ten opzichte van architectuurboard Rijk.

Bij BIT wordt architectuur nu al vrij grondig meegenomen. Het BIT is zelf de scope aan het bepalen. Let op dat je niet de formele eis stelt NORA compliant te zijn, dat kan zeker bij organisaties die te maken hebben met legacy een heel zware eis lijken. Dit gaat ook juist in tegen het idee van peer reviews ipv vinkenlijstje. De flexibiliteit die ze nu hebben is beter dan vastpinnen in BIT.

Het maakt ook uit of BIT een eigen toets uitvoert op architectuur, of dat we een eigen toets toevoegen. Het is ergens wel raar als BIT toetst op heel andere architectuurdingen dan NORA - liever meekijken om invulling te beïnvloeden, dan nora-compliance check.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Het bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen

NORA doelt met het begrip 'overheidsorganisaties' zowel op overheden als op semi-overheid- en private organisaties met een publieke taak.

Iedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem

De persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn.