SIVA-methodiek

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Afbeelding van het boek SIVA - Methodiek voor de ontwikkeling van auditreferentiekaders
Boekinformatie SIVA-methodiek

De SIVA-methodiek is ontwikkeld door Wiekram N.B. Tewarie PhD. aan de Vrije Universiteit. De letters SIVA staan voor Structuur, Inhoud, Vorm en Analysevolgorde, de vier componenten van het SIVA-raamwerk. De wetenschappelijke basis voor de SIVA-methodiek is dissertatie, A Structured Approach to IT Auditing – Model Based Development of Audit Terms of Reference van de heer Tewarie. Een verkorte Nederlandstalige beschrijving van dit proefschrift verscheen in 2015.


De SIVA-methodiek maakt het mogelijk sluitende normenkaders te ontwikkelen en biedt handvatten om binnen een vastgestelde scope van een te normeren onderwerp te doordenken voor welke aspecten normen nodig zijn en die aspecten vervolgens gestructureerd uit te werken. Om de volledigheid van dit denk- en ontwikkelproces te borgen, wordt een matrix gehanteerd die ontstaat door het uitzetten van de dimensies Structuur en Inhoud (de eerste twee letters van SIVA).

Matrix structuur- en inhoudsdomein[bewerken]

Het structuurdomein bevat: het Beleidsdomein (richten/conditionele aspecten), Uitvoeringsdomein (inrichten en verrichten/inrichtings-, uitvoerings- en beheeraspecten) en Control-domein (berichten/managementaspecten). Elk type structuurdomein is zo bezien vanuit een bepaalde rol (beleidsmaker, inrichter/uitvoerder/beheerder en de beheerser). Het inhoudsdomein bestaan uit: Intentie (waarom), Functie (wat), Gedrag (hoe) en Structuur (hoe). Door het structuurdomein verticaal in lagen en het inhoudsdomein horizontaal in kolommen te positioneren, ontstaat de onderstaande matrix.

Matrix met links de structuurdomeinen Beleid, Uitvoering en Control en boven de inhoudsdomeinen Intentie, Functie, Gedrag en Structuur
Matrix SIVA-methodiek

Door uit bestaande kaders, zoals ISO 27002, The Standard of Good Practice (SoGP) etc. normen in deze matrix onder te brengen, wordt zichtbaar waar normen ontbreken. Deze normen worden toegevoegd met een syntax. De uitkomst van een consequent doorgevoerde SIVA-aanpak is een complete en eenduidig geformuleerde beschrijving van normen voor het gedefinieerde onderzoeksgebied.

Syntax SIVA-methodiek[bewerken]

De onderstaande afbeelding maakt de syntax van een met SIVA beschreven norm duidelijk.

Syntax van de SIVA-methodiek: een hoofdnorm of criterium is een stelling inclusief een duidelijke gedefinieerde actor, die handelt om aan de norm te voldoen, en een of meerdere conformiteitsindicatoren die de deelonderwerpen van de norm typeren. De conformiteitsindicatoren zijn onderstreept en per conformiteitsindicator worden sub-normen gedefinieerd. Daarnaast heeft de hoofdnorm een Doelstelling en een risico.
Syntax SIVA-methodiek

Toepassing SIVA-methodiek in NORA[bewerken]

De SIVA-methodiek wordt toegepast in de Information Security Object Repository (ISOR), die ontsloten is binnen de NORA. Hiervoor is een aantal sleuteltermen omgezet naar semantische eigenschappen, zodat Themaprincipes en Normen uit de ISOR gefilterd en gesorteerd kunnen worden op deze eigenschappen.

Structuurdomein geïmplementeerd als beveiligingsaspect[bewerken]

Drie paarse rechthoeken met in wit de teksten Beleid, Uitvoering en Control, met daarnaast een kleiner paars vierkant met de eerste letter van deze drie beveiligingsaspecten.

Omdat de term domein al in gebruik is in de NORA met een andere betekenis is er een andere benamingen gekozen voor structuurdomein. Het structuurdomein is omgezet naar de Eigenschap:Beveiligingsaspect, uitgelegd op Alle beveiligingsaspecten. Op basis hiervan heeft elk normenkader een overzicht van Beleid, Uitvoering en Control. Ook zijn er drie totaaloverzichten van Beleid, Uitvoering en Control beschikbaar. Dit betreft de gehele inhoud van de ISOR.

Inhoudsdomein geïmplementeerd als invalshoek[bewerken]

relaties tussen Intentie, Functie, Gedrag en Structuur zoals ook in de tekst is aangegeven.

Omdat de term domein al in gebruik is in de NORA is ook het inhoudsdomein omgezet naar de Eigenschap:Invalshoek, uitgelegd op Alle invalshoeken. Op basis hiervan heeft elk normenkader van elke invalshoek een overzicht. Ook zijn er totaaloverzichten van de invalshoek Intentie, Functie, Gedrag en Structuur over de hele ISOR heen.

Themaprincipe met titel, criterium, doelstelling en risico[bewerken]

Logo ISOR themaprincipes (vier hangsloten die in elkaar geklikt zitten met tekst ISOR Beveiligingsprincipe
Logo ISOR themaprincipes (vier hangsloten die in elkaar geklikt zitten met tekst ISOR Privacyprincipe

In de afbeelding Syntax SIVA-methodiek vormen de grijze velden (titel, hoofdnorm/criterium, doelstelling en risico) een logisch geheel. Om de normenkaders van de ISOR aan te laten sluiten op de Bindende Architectuurafspraken van de NORA is er voor elke titel een pagina van het type Themaprincipe aangemaakt. Er zijn Privacyprincipes voor de Privacy Baseline en Beveiligingsprincipes voor de overige normenkaders. Dit kan doordat de hoofdnorm net als de NORA Architectuurprincipes en Implicaties van Architectuurprincipes richtinggevende uitspraken zijn, geformuleerd als stelling. Bij elk themaprincipe zijn Criterium, Doelstelling en Risico toegevoegd als semantische eigenschappen van het principe.

Trefwoord geïmplementeerd als conformiteitsindicator[bewerken]

De term trefwoord heet in de ISOR conformiteitsindicator. Net als in de afbeelding Syntax SIVA-methodiek zijn de conformiteitsindicatoren binnen elk criterium gemarkeerd. Omdat online onderstrepen een hyperlink impliceert, is in plaats hiervan gekozen om conformiteitsindicatoren in paars en cursief weer te geven. De naam conformiteitsindicator is als eigenschapsnaam te algemeen, dus zijn de conformiteitsindicatoren van elk themaprincipe vastgelegd als eigenschap:conformiteitsindicator.

Uitgewerkte conformiteitsindicator geïmplementeerd als gerelateerde norm[bewerken]

De inhoudelijk uitgewerkte conformiteitsindicator bestaat in feite uit een of meer concrete maatregelen om het Themaprincipe te realiseren. Als je alle concrete maatregelen hebt genomen, is dat een indicator dat je conformeert aan de conformiteitsindicator. Conformeer je aan alle conformiteitsindicatoren dan kun je aannemen dat je het principe hebt gerealiseerd. Zie de onderstaande afbeelding. Per concrete maatregel is in de ISOR een pagina aangemaakt van het elementtype Norm, waaraan de Stelling en eventuele toelichting zijn toegevoegd als eigenschappen. De eigenschap:conformiteitsindicator is ook per norm vastgelegd, evenals de relatie 'realiseert' tussen norm en themaprincipe.

Schema dat aangeeft hoe één themaprincipe uit de ISOR uiteen valt in drie conformiteitsindicatoren, die elk weer een of meerdere normen onder zich hebben.
Relaties themaprincipes en normen via conformiteitsindicatoren