Toepassen van zaakgericht werken bij beleidsontwikkeling
Kan dat: Zaakgericht werken bij beleidsontwikkeling?[bewerken]
Bij de overheid wordt Zaakgericht werken vooral nog toegepast bij dienstverleningsprocessen. Als een zaak een hoeveelheid werk is met een duidelijke aanleiding en een duidelijk resultaat, dan is bij dienstverlening een aanvraag vaak de aanleiding en het te leveren product, bijvoorbeeld een vergunning, het resultaat. Maar hoe zit dat bij andere dan dienstverleningsprocessen?
In principe kun je Zaakgericht werken toepassen indien:
- sprake is van een hoeveelheid werk met een duidelijke aanleiding en een duidelijk resultaat, en dus ook met een begin en een einde;
- de uitvoering van het proces op hoofdlijnen een vast patroon volgt. Oftewel: kan het bij de zaak horende proces worden opgedeeld in min of meer standaard brokstukken uit te voeren werk, de zogenoemde fasen of processtappen met daaraan gekoppelde statussen?
Het reserveren en toegewezen krijgen van een vergaderruimte - een intern ondersteunend proces - voldoet aan die twee voorwaarden. Maar ook veel beleidsontwikkelende processen, zoals bijvoorbeeld het opstellen van een milieubeleidsplan. Want veel beleidsontwikkelprocessen verlopen volgens een vast patroon. Na het ontvangen van de opdracht is sprake van een verkenning of oriëntatie, er wordt informatie verzameld, waarna een analyse volgt, het formuleren begint en dat weer uitmondt in besluitvorming en oplevering van het resultaat.
Niet alle beleidsontwikkelende processen hebben een duidelijk begin en einde en volgen een vast patroon. Er zijn dus uitzonderingen. Als het bijvoorbeeld gaat om zoiets als 'het volgen van ontwikkelingen in een bepaald beleidsveld', een doorlopend proces, dan is Zaakgericht werken niet mogelijk, en ook niet zinvol.
Hoe kan ik Zaakgericht werken voor beleidsontwikkeling inrichten?[bewerken]
Voor het antwoord hierop kunnen we om te beginnen de definitie van een zaak toepassen. Allereerst moet er wel sprake zijn van een duidelijk resultaat, zoals bijvoorbeeld het genoemde milieubeleidsplan. Als eenmaal voldaan is aan de eis van een duidelijk resultaat, dan markeert het opleveren van dat resultaat het einde van de zaak. Voor de aanleiding ligt het voor de hand uit te gaan van een opdracht voor het ontwikkelen van een beleidsproduct. Dat markeert dan het begin van de zaak. Vervolgens is de vraag aan de orde hoe een beleidsontwikkelproces in te delen naar opeenvolgende brokstukken uit te voeren werk, de zogenoemde fasen of processtappen waaraan bij Zaakgericht werken statussen worden gekoppeld. Zaakgericht werken biedt organisaties de ruimte om bij het indelen van het gehele proces van aanleiding tot resultaat, daarin eigen keuzen te maken. Tegelijkertijd is het niet moeilijk om te komen tot suggesties voor een standaard indeling van een beleidsontwikkelproces. Daarvoor kijken we eerst naar de plaats van beleidsontwikkeling in de welbekende beleidscyclus. Die kunnen we als beschrijven als een zich herhalende cyclus met daarin:
- agendavorming (wat gaan we doen?);
- beleidsontwikkeling;
- beleidsimplementatie;
- beleidsuitvoering;
- evaluatie.
Waarna de cyclus opnieuw begint met agendavorming en vervolgens het ontwikkelen van nieuw beleid of het bijstellen van bestaand beleid. Andere varianten zijn ook mogelijk. Google op 'beleidscyclus', kies voor afbeeldingen en er wordt een omvangrijke verzameling van modellen zichtbaar.
Nu de fasen of processtappen binnen een zaak voor beleidsontwikkeling. Ook hierbij zijn weer meerdere varianten mogelijk. Een mogelijkheid is de volgende reeks:
- ontvangst opdracht, eventueel nog vooraf gegaan door een opdrachtformulering, wanneer de opdrachtnemer mede de eigen opdracht moet formuleren;
- verzamelen informatie eventueel voorafgegaan door een oriëntatie plus wel of niet acceptatie van de opdracht;
- analyse (inclusief afstemming);
- beleidsformulering;
- besluitvorming;
- opleveren beleidsproduct.
Bij het bereiken van het eind van een van bovenstaande processtappen wordt een nieuwe status ingevoerd. Die markeert de overgang naar de volgende processtap.
De combinatie van processtap en te bereiken status kan er als volgt uit zien:
Processtap | Te bereiken status |
---|---|
Ontvangen opdracht | Opdracht ontvangen |
Verzamelen informatie | Verkenning afgerond |
Analyse | Analyse uitgevoerd |
Beleidsformulering | Beleid geformuleerd |
Besluitvorming | Beleidsproduct vastgesteld |
Opleveren beleidsproduct | Beleidsproduct opgeleverd |
Implementatie[bewerken]
............